دفتر وکالت مجید باقری
|
بسمه تعالی
حقوق جزای عمومی به بررسی مجموعه قوانین ، قواعد ومقرراتی می پردازد که نظم اجتماعی را تامین میکند وتخلف از این نظم را به عنوان جرم می شناسد وبا مجازات واقدامات تامینی وتربیتی بدان پاسخ می گوید. حقوق جزای عمومی به بحث در خصوص مسایل عام جرم ومجازات واقدامات تامینی وتربیتی می پردازد. سیاست کیفری : به مجموعه تدابیر وروشهایی اطلاق می شود که پیشگیری از جرم میکنند وبه درمان مجرمیت می پردازند . ارتباط دقیق بین جرم شناسی وحقوق جزا به گونه ای است که در عصر ما پل ارتباطی بین این دو رشته به نام سیاست کیفری خود علمی تازه وپویاست. مقصوداز سیاست کیفری خاص اعمال تدابیر وروشهای پیشگیری کننده در جامعه معین ودر زمانی معین است.
منابع حقوق جزای عمومی: 1. منابعی که مستقیما" حقوق جزا را تغذیه می کنند (منابع اصلی حقوق جزای عمومی) الف : قانون اساسی ب: قوانین مربوط به مجازات ج: مصوبات کمیسیونهای قوه قانونگذاری د: آرا دیوان عالی کشوردر مقام وحدت رویه قضایی
2. منابع فردی که به شکل غیر مستقیم حقوق جزا را آبیاری میکنند. الف: عقاید علمای حقوق ب: عرف
منابع اصلی حقوق جزای عمومی ایران الف: قانون ( قانون اساسی – قانون مجازات اسلامی و...) در کشور ما قانون مجازات اسلامی مصوب مجلس تشخیص مصلحت در سال 1370 جانشین قانون راجع به مجازات اسلامی مصوب کمیسیون امور قضایی مجلس شورای اسلامی در سال 1361 شده است.
ب: مصوبات کمیسیونهای مجلس ومصوبات دولت با اجازه مجلس طبق اصل 85 مصوبات کمیسیون های مجلس اعتبار قانونی مشروط دارد ومی توان آنها را به شکل آزمایشی اجرا کرد.
ج: منابع فقهی معتبر یا فتاوی معتبر د: آرا ء وحدت رویه
مسوولیت جزایی در حقیقت پل ارتباطی بین جرم ومجازات را ایجاد میکند ومجرم با عبور از این پل به عنوان مسوول شناخته می شود. ضرب المثل لاتین (( هیچ جرمی وهیچ مجازاتی بدون قانون وجود ندارد)) در اروپا ودر انقلاب کبیر فرانسه ظاهرشده است. ریشه اصل قانونی بودن جرایم و مجازاتها به شکل کنونی را باید در نوشته فلاسفه قرن هجدهم یافت. بکاریا معتقد بود که فقط قانون می تواند برای جرایم مجازات تعیین کند. به عقیده منتسکیو که به تفکیک مطلق قوا توجه دارد اگر قدرت قضاوت وقدرت قانونگذاری از یکدیگر جدا نشوند از آزادی نشانی نخواهد بود. قاضی کیفری نباید به قیاس متوسل شود.
تحولات تاریخی بنیادهای حقوق جزا تاریخ بنیادهای حقوق جزا با اندیشه انتقام شروع می شود وبعد به تعدیل نسبی می رسد. تحولات تاریخی بنیادهای حقوق جزا در جوامع گوناگون: 1. دوره انتقام خصوصی جامعه در این دوره حسب اینکه جرم در داخل خانوانده ، قبیله یا عشیره واقع شود یا خارج از این گروه وعلیه یکی از اعضای خانواده یا قبیله دیگر با جرم برخورد میکند در مورد اول رییس خانواده که معمولا پدر است حاکم مطلق سرنوشت افراد واجرا کننده عدالت است . در مورد دوم عکس العمل به صورت جنگ ظاهر می شود ودر اینجا رییس قبیله قدرت کامل دارد . خصوصیات این دوره : الف: جمعی بودن مجازات ب: بی عدالتی در مجازات تفاوت غرامت قانونی با غرامتی که طرفین به رضایت تعیین می کردند در این بود که غرامت قانونی ثابت بود وتوسط دولت راسا تعیین می گردید.
2. دوره تعدیل نسبی انتقام خصوصی دو اصل مهم-------------- الف : تبدیل غرامت ب: قانون قصاص دو قاعده مهم --------------الف : تسلیم مجرم به دشمن ب: محدودیت انتقام در زمان ومکان
3. تعدیل کلی دوره انتقام – تحول جامعه به طرف دادگستری عمومی خصوصیات : قضات از اختیارات وسیعی برخوردارند . مجازاتها مثل قبل شدیدند. اختلاف طبقاتی موجب عدم تساوی مجازاتها در مورد افراد است.
تحولات تاریخی بنیادهای حقوق جزا در ایران 1. دوران باستان تا طلوع اسلام الف : مدارک دوره هخا منشی 1. مدارک این دوره منحصر به چند کتاب تاریخی است : هرودوت کتزیاس گزنوفون نویسنده کتاب ده هزار تن کتابی از عهد عتیق در مورد عفو یهودیان
ب: مدارک دوره ساسانیان کتاب زند واوستا دینکرد مادیکان یا ماتیکان هزار دادستان تاریخ طبری نامه تنسر انواع جرایم در این دوره : 1. جرم علیه دین مانند توهین به اشیا واماکن مقدس 2. جرم علیه پادشاه مانند توهین یا سو قصد به شخص شاه وحتی به اموال او. 3. جرم علیه خانواده پادشاه مانند توهین یا سو قصد به هر یک از افراد خانواده شاهی 4. جرم فرد علیه فرد دادگستری خصوصی در این دوره بطور کامل اجرا می شده است. انواع مجازاتها : اعدام به صورت مصلوب کردن یا با شکنجه کشتن تبعید زندان به ندرت مجازاتهای بدنی غیر اعدام
2.اسلام تا مشروطیت اصول کلی حاکم بر حقوق جزای اسلام اصل تساوی مجازا تها: اصل تساوی حاکم برروابط مسلمانان با یکدیگر است ودر مورد غیر مسلمانان باید با توجه خاص با این اصل بر خورد کرد. اصل قانونی بودن مجازاتها اصل شخصی بودن مجازاتها در اسلا م مجازاتها اصولا شدید هستند. آیین رسیدگی توام با سرعت وفاقد تشریفات امروزی است رسیدگی اصولا یک مرحله ای وبدون تجدید نظر است مگر که قاضی خود به اشتباه خود پی ببرد یا قاضی دیگری او را متنبه کند. مقررات جزای اسلامی انتقام خصوصی را تعدیل کرد و با ایجا د تحولات چشمگیر موجب دگرگونی در بنیادهای کیفری ایران شد.
3.مشروطیت تا عصر حاضر ناصرالدین شاه دیوان مظالم را ایجاد کرد. در 1290 ه ق اداره صندوقهای عدالت تاسیس شد. قانون راجع به آزادی مشروط در 23 اسفند 1337 تصویب شد . قانون اقدامات تامینی در 12 اردیبهشت سال 1339 تصویب شد. قانون مجازات عمومی 1352 با بهره گیری از سیستم دفاع اجتماعی جدید تصویب شد. اولین قانونی که از کمیسیون گذشت قانون تشکیل عدلیه بود.در سال 1325 قمری مرحوم مشیرالدوله ( حسن پیر نیا ) ومرحوم نصر الله تقوی ودو سه تن دیگر کمیسیونی تشکیل دادند و به تهیه و تنظیم قا نون اصول محاکمات جزایی پرداختند.
تحولات تاریخی اندیشه های حقوق جزا تحولات تاریخی اندیشه ها از آغاز تا عصر فرانسه 1. دوره قدیم در دوره قدیم جرم با انتقام پاداش داده می شد ومجرم شیطانی بود در قابل انسان ویا هیولایی که وحشت خلق می کرد واستحقاق انهدام ونابودی داشت. بقراط با شناسایی وحدت کامل فرد از نظر روان وجسم جرم را نتیجه دیوانگی می دانست. افلاطون : مجرم را بیمار روانی می شناخت. در قرون وسطی آباء کلیسا به جرم بیشتر به عنوان یک گناه نگاه می کردندو بزهکار را مستحق کیفر می دا نستند.
2.دوره متصل به انقلاب کبیر فرانسه مونتسکیو در سال 1748 در کتاب مشهور خود روح القوانین نسبت به اصول عقاید استبدادی که ملهم از انتقام اجتماعی بود عکس العمل شدیدی نشان داد. همانطور که دیدرو و ولتر نیز چنین کردند .اما نقش اساسی در این قسمت بیشتر با ژان ژاک روسو و بکاریا بود که با بنتام مکتب فایده اجتماعی را بنا نهادند.
مکتب فایده اجتماعی ( اصالت سودمندی ) طرفداران مکتب -----------1. ژان ژاک روسو 2. چزاره بکاریا 3. ژرمی بنتام
اول : ژان ژاک روسو وی در سال 1712 در ژنو به دنیا آمد واز سال 1741 نویسندگی را آغاز کرد . کتابهای وی -----------1. هلوئیز جدید 2. امیل 3. قرارداد اجتماعی به اعتقاد روسو انسان ذاتا آزاد از قید وبندهای اجتماعی است زیرا آزاد به دنیا می آید اما چون به ناچار در اجتماع زندگی می کند اختیارات خودرا به جامعه طبق پیمانیس تفویض می کند که از آن جمله حق مجازات است ولذا اگر جرمی علیه فردی تحقق یابد جامعه است که مجازات می کند نه فرد ( انتقام اجتماعی ) ولی جامعه نباید فرد را با کثرت مجازات وشدت آن بترساند زیرا اینها نشانه ضعف حکومت است چون هیچکس آنقدر شرور نیست که نتوان او را برای کار خیری آماده ساخت ولذا باید مجازات باشد چنان که فاتیده ای عاید جامعه گردد ( فایده اجتماعی ) رو سو مجازاتهای شدید چون اعدام را نفی نمی کند . وی فایده اجتماعی مجازات را بیشتر از نظر اجتماع ونه شخص مجرم مورد توجه قرار می دهد واز این نظر با بکاریا اختلاف دارد که از شخص بزهکار به سادگی نمی گذردوشخصیت اورا نیز تا حدی مورد توجه قرار میدهد.
دوم : چزاره بکاریا کتاب وی -------- 1. جرایم ومجازاتها 2. ارکان اقتصاد عمومی که بدلیل مرگ نتوانست آن را به پایان ببرد. اصول افکار بکاریا : 1. ضروری بودن مجازات 2. یقینی بودن وقاطعیت مجازات او بیشتر بر اطمینان جامعه از اجرای مجازات نظر دارد نه شدت آن و در این مورد با مونتسکیو نویسنده روح القوانین هم عقیده است.او می نویسد این شدت کیفر نیست که از جرم پیشگیری می کند بلکه قطعی بودن وحتمی بودن مجازات است که می تواند از جرمهای آینده جلوگیری کند. 3. فایده اجتماعی داشتن مجازات که در حقیقت نتیجه توجه به دو اصل بالا است. نتایج افکار کیفر اعدام را در مورد جرایم عمومی مورد حمله قرار می دهد ولی در جرایم سیاسی آن را به عنوان اینکه قرارداد اجتماعی با این جرایم نقض میشود می پذیرد. وی قبول عفو ، الغای شکنجه ، محدود کردن قدرت قضات را برای اضمحلال حاکمیت حقوق کیفری زمان لازم دانسته است.
سوم : ژرمی بنتام بنتام نیز چون روسو معتقدبه نفع اجتماعی مجازات است وبه مفید بودن کیفر به شرط ضرورت آن اشاره دارد . کتاب وی ----------- رساله ای در مورد مجازاتها وپاداشها به عقیده وی افراد را فایده جویی هدایت می کند وانجام جرم نیزبه خاطر سود احتمالی است که مجرم آرزومند آن است بزهکار با توجه به مجازات جرمی که قصد انجام آنرا دارد به بررسی نفع وضرر می پردازد واگر کیفری به نحوی شدید وبا اندیشه کامل بر ضرورت آن انتخاب شده باشد از انجام جرم جلوگیری می کند. وی در سال 1791 برای فرانسه طرح زندانی را ریخت وبه لقب همشهری افتخاری مفتخر شدبی آنکه طرحش جامه عمل بپوشد. در این مکتب شخصیت مجرم در دایره مطالعات آنها نقش چندانی ندارد وبیشتر فایده اجتماعی وحمایت از منافع اجتماع مورد توجه است. تحولات تاریخی اندیشه ها از عصر انقلاب کبیر فرانسه تا زمان حاضر دو جریان فکری که همچنان به مجازات وفایده آن می اندیشیدند ودر حقیقت به جرم بیشتر از مجرم اهمیت می دادند در دو مکتب عدالت مطلق وکلاسیک ظاهر شدند وآنگاه مکتب تحققی در ایتالیا موج جدیدی از امید به تحول ایجاد می کند و شناخت مجرم را مورد توجه قرار می دهد. مکتب عدالت مطلق ( عدالت ایده آلی ) کلیسا با مفهوم گناه به قلمرو جرم داخل شدوطرفداران آن اجرای مجزات را در مورد مجرم عین صواب می دانستند. نماینده این مکتب ایمانوئل کانت استاد فلسفه دانشگاه کونیسبرگ آلمان است. کتب وی -------------1. نقد عقل محض 2. نقد عقل عملی وی حقی برای جامعه در اجرای مجزات نمی داند نفع یا دفاع اجتماعی که بنتام آن را ستوده است از نظر کانت بی معنی است.او در اجرای مجازات از مفاهیم کلی تر وگسترده تری از نظر هستی استفاده می کند عدالت واخلاق ایجاب می کند که بزهکار کیفر ببیند. از طرفداران دیگر این مکتب وزف دومستر می باشد صاحب کتاب ---------- شبهای سن پترزبورگ که تکیه او بیشتر به مذهب است. سازش عدالت وفایده اجتماعی ( مکتب کلاسیک ) تلاش مکتب کلاسیک برای یافتن راهی است که اخلاق وعدالت را ازطرفی با فایده بودن مجازات برای اجتماع واز طرف دیگر با پیشگیری از تکرار جرم وعدم سخت گیری نسبت به مجرم سازش دهند. وابستگان این مکتب : فرانسوا گیزو--------کتاب وی ------- مجازات اعدام در جرایم سیاسی رسی-----------کتاب وی --------رساله ای در حقوق جزا لوکاس----------- که عقاید وی در حقیقت آمیزه ای از مکتب کلاسیک ونئو کلاسیک است. اسا س اعتقادات طرفداران این مکتب مساله اراده مختار یا اراده آزاد است که در مقابل جبر قرار می گیرد. مکتب سازش مفاهیم نماینده مشهور آن اورتولان است. در مورد بزهکاران سیاسی که بکاریا معتقد به شدت عمل بود مکتب کلاسیک ملایمت را ترجیح می دهد. انتقدات وارد بر مکتب کلاسک : 1. نادرست بودن مبانی فکری 2. غلط بودن فرضیهخ ها در عمل 3. عدم توجه به شخصیت بزهکار
مکتب اثبا تی ( تحققی ، اصالت تحصل ) وابستگان مکتب تحققی : 1. دکتر چزاره لوبروزو ----کتاب وی ------------------انسان بزهکار 2. انریکو فری ------کتاب وی ------جامعه شناسی کیفری 2. افقهای جدید حقوق وآیین دادرسی کیفری 3. رافائل گاروفالو------- کتاب وی ----------جرم شناسی عقاید مکتب تحققی : الف : جبری بودن پدیده بزهکاری ب: عدم مسوولیت اخلاقی بزهکار به اعتقاد لوبروزو مجرم بیمار اجتماعی است که امنیت جامعه را به خطر می اندازد. به عقیده گاروفالو حالت خطرناک در دو مرحله مشخص می شود : Temebilite: این کلمه به عنوان (( فساد یا تباهی موثر ومستمر ))بزهکار بکار گرفته می شود وظرفیت مجرمانه اورا نشان میدهد.به عبارت دیگر مقدار خطری که مجرمی قادر است ایجاد کند ودیگران را به وحشت بیندازد اینچنین نام می گیرد. عدم قابلیت انطباق اجتماعی نتایج مکتب تحققی موفق به طبقه بندی مجرمان شد طبق این طبقه بندی سه دسته از مجرمان خطرناکند: 1. بزهکاران با لفطره 2. دیوانه 3. به عادت دو دسته کمتر خطرناکند: مجرمان اتفاقی بزهکاران هیجانی لومبروزو با اقدامات طرد وخنثی کننده وفری وگاروفالو با تدابیر دفاع اجتماعی با رعایت شرایط فرد ومحیط اجتماع به این دفاع متوسل شدند.این مکتب شایستگی شروع شناخت شخصیت یزهکار را به خود اختصاص داده است. انتقادات بر این مکتب : وجود مجرم با لفطره بیشتر تخیلی است تا واقعی.فرض فقدان ارذاده آزاد در تمام موارد مردود است. دفاع اجتماعی بر مبنای تهدید جمعی (اثباتی انتقادی ) دانشمندان این مکتب ----------- 1. آلیمنا 2. کارنواله این مکتب به اندیشه های مکتب تحققی از نظر جبری بودن جرم معتقد است لیکن کوشش می کند که مجازات و تاثیر تهدیدکننده آن را برای جامعه باز شنا سا ند. دفاع اجتماعی بر مبنای تجربه ( اصالت عمل کیفری ) نماینده این مکتب سالدانا استاد دانشگاه مادرید است که تحت تاثیر ویلیامز جیمز قرار دارد. کتاب وی ---------- جرم شناسی جدید دفاع اجتماعی ترکیبی نماینده این مکتب ------------آدولف پرنس وی با اندیشه جدایی از نظریه های جبر واراده آزاد به کمک فون لیتز ووان هامل هلندی انجمن بین المللی حقوق جزا را تشکیل داد.
دفاع اجتماعی بر مبنای دفاع مطلق فرد( مکتب نفی حقوق جزا) نماینده : فیلیپو گراما تیکا کتاب وی ------------- اصول دفاع اجتماعی وی عقیده داشت دفاع اجتماعی یعنی بهبود وضع فرد. او بطور کلی منکر حقوق کیفری ومفاهیم جرم ، مجرم ،مجازات و مسوولیت است واعتقاد دارد که حقوق دفاع اجتماعی را باید جانشین حقوق کیفری کرد زیرا دفاع اجتماعی در حقیقت شاخه ای مستقل از حقوق با تاسیسات قضایی خاص خود است. دفاع اجتماعی جدید نماینده : مارک آنسل کتاب -------------- دفاع اجتماعی جدید این مکتب شناخت شخصیت مجرم را واجب می داند وبکار بردن تمام وسایل برای شناخت او را ضروری می شناسد واز طرف دیگر لزوم احترام به شخص وآزادی ودفاع او را علیه هر تجاوزی که وجود اورا دستخوش آسیب ولطمه سازد تایید می کند. در یک جمله دفاع اجتماعی جدید بربازسازی مجدد مجرم واعاده او به جامعه پایبند است. نظرات شما عزیزان: قبول وکالت در دعاوی تخصصی کیفری جرایم علیه اشخاص واموال ومالکیت ،قتل ادم ربایی و ... تحلیل شرط حل اختلاف فیمابین کارفرما و پیمانکار با ارجاع به داوری در قراردادهای پیمانکاری قانون حمایت خانواده سنگسار بررسی تحلیلی نقش از دواج موقت در پیشگیری از جرائم سوالات چهار گزینه ای جزای عمومی استقلال وکلا و دادرسی عادلانه/ لایحه مبارزه با قاچاق کالا و ارز ادامه بحث جنایت علیه مرده مباحثی پیرامون جنايت علیه مرده توبه در حقوق جزای اسلامی ادامه بحث سقط جنین سقط جنین در حقوق موضوعه ایران با مطالعه تطبیقی در فقه امامیه وحقوق فرانسه آيين نامه تكميلي تعرفه هاي برق جرایم نا تمام در حقوق انگلستان جايگاه قتل از روي ترحم در شرع انور قتل عمد مطالب کنکوری حقوق جزای عمومی آیین دادرسی مدنی جرم محال وجرم عقیم |
|